Yengeçlerin korkulu rüyası olan bu deniz kabuğu, sert dış kabuğunun arkasına saklanmayı sever ve tıpkı bir ev gibi taşıdığı eviyle ünlüdür. Deniz salyangozları sınıfında yer alan whelk (Türkçe’de genellikle “deniz kulağı” olarak adlandırılır), dünyanın çeşitli okyanuslarında bulunabilir. Genellikle kayalık kıyı şeritlerinde, mercan resifleri çevresinde ve kumlu tabakalarda yaşarlar.
Whelk’in Fiziksel Özellikleri
Whelk’ler genellikle sağa doğru bükülmüş spiral şekilli bir kabukla tanınırlar. Bu kabuklar sert ve dayanıklıdır, onları avcılardan korur. Kabukların boyutları whelk türüne göre değişirken, bazı küçük whelk’lerin sadece birkaç santimetre uzunluğunda olduğu bilinirken, daha büyük türler 30 cm’ye kadar büyüyebilir.
Kabuk yüzeyleri genellikle çizgili veya benekli desenlerle kaplıdır ve bu desenler whelk türlerini birbirinden ayırmada önemli bir rol oynar. Kabuğun rengi de değişkenlik gösterir ve kahverengi, kremsi sarı, gri veya hatta kırmızımsı tonlarda olabilir.
Whelk’lerin vücutları yumuşak ve suludur. İki çift antenleri bulunur ve bu antenler çevreyi hissetmelerine ve avlarını bulmalarına yardımcı olur. Ayrıca güçlü bir kas sistemi vardır ve bu sayede kayalıklara yapışabilir veya kumda hareket edebilirler.
Whelk’in Beslenme Alışkanlıkları
Whelk’ler, diğer deniz canlılarının cesetlerini yiyerek beslenirler. Bu nedenle “opportunistic nekrovours” olarak adlandırılırlar. Ayrıca canlı midye ve istiridyeler gibi yumuşakçaları da avlayabilirler.
Avcılık sırasında whelk, güçlü kasları ile avını kabuğundan ayırır ve daha sonra iç organlarını tüketir. Bu süreç, whelk’in güçlü çeneleri ve dili sayesinde kolayca gerçekleştirilir. Diline yapışmış minik dişler avının sert kabuğunu delmeye yardımcı olur.
Whelk’ın Üreme
Whelk’ler cinsiyet değiştiren hayvanlardır. Yani hayatlarının bazı dönemlerinde erkek, bazılarında ise dişi olarak üremeye katılırlar.
Üreme zamanı geldiğinde, dişiler yumurtalarını genellikle deniz yosunlarına veya kayaların altına bırakır. Bu yumurtlama süreçleri yaklaşık 1 ay sürer ve yumurta sayısı whelk türüne göre değişir.
Whelk Türü | Ortalama Yumurtlama Sayısı |
---|---|
Kırmızı Whelk (Busycon carica) | 500,000 |
Çizgili Whelk (Urosalpinx cinerea) | 100,000 |
Yumurtalar yaklaşık 2-3 hafta içinde çıkar ve küçük whelk yavruları denizlere serbest bırakılır.
Whelk’in Ekolojik Rolü
Whelk’ler, deniz ekosisteminde önemli bir rol oynarlar. Cesetleri tüketerek deniz tabanını temizler ve besin döngüsüne katkıda bulunurlar. Ayrıca canlı avlarını kontrol ederek diğer deniz canlılarının popülasyonlarını dengeleyip biyolojik çeşitliliği korumaya yardımcı olurlar.
Whelk’lerin İnsanlarla Etkileşimi
Bazı whelk türleri, kabuklarının güzel desenleri ve dayanıklılığı nedeniyle dekoratif amaçlı kullanılır. Ayrıca bazı kültürlerde whelk eti yenilebilir olarak kabul edilir ve deniz ürünleri pazarlarında satılır.
Ancak whelk popülasyonlarını aşırı avlanma tehdit etmektedir. Bu nedenle sürdürülebilir balıkçılık uygulamaları ve koruma çalışmaları, whelk türlerinin geleceğini güvence altına almak için önemlidir.
Whelk Hakkında İlginç Gerçekler
- Whelk’lerin kabukları çoğunlukla sağa doğru bükülmüş olsa da bazı nadir türlerde sol tarafa büküldüğü görülmektedir.
- Whelk, güçlü bir çene yapısına sahip olması sebebiyle kayaları delip oyabilecek kadar kuvvetlidir.
- Whelk’lerin yaşam süreleri türüne göre değişebilir ve 5 ile 10 yıl arasında sürebilir.
Whelk, deniz ekosisteminde önemli bir rol oynayan ve insan faaliyetlerinden olumsuz etkilenebilecek bir canlıdır. Bu nedenle whelk popülasyonlarının korunması için gerekli önlemler alınmalıdır.